Wettelijke vereisten op het gebied van de steriele productie van cytotoxische geneesmiddelen
De steriele bereiding van zeer krachtige producten of potentieel gevaarlijke stoffen vereist extra verantwoordelijkheid, zowel voor het product zelf als voor de mensen die ermee in contact komen, zodat het risico op mogelijke besmetting kan worden voorkomen.
| Major European Guidelines and Regulations QuapoS 5: Eudralex Volume 4: PIC/S Guide PE 010-4: |
De veilige hantering van geneesmiddelen en de bescherming van patiënten en medewerkers zijn de spil waar het steriele productieproces om draait, en ze vormen de onderliggende redenen waarom een hele reeks uitgebreide en strikte regels en voorschriften in het leven zijn geroepen.
Om aan deze voorschriften te kunnen voldoen en om de daaruit voortvloeiende verantwoordelijkheden te kunnen waarmaken, moeten we kunnen verwachten dat er uitgebreide eisen worden gesteld aan het gehele productieproces zelf, aan de mensen die erbij zijn betrokken en aan de kwaliteitscontrole achteraf.
Omdat deze brochure met name over de productie van cytostatische middelen gaat, moeten we dieper ingaan op deze eisen, in zoverre deze nog niet zijn gedefinieerd, omdat het hier om factoren gaat die een essentiële rol spelen bij het bepalen van de structuur van uw productieproces en de manier waarop dit wordt geïmplementeerd. Terwijl het noodzakelijk is om tegemoet te komen aan de strenge wettelijke vereisten waaraan moet worden voldaan, draait alles met name om het vermogen waarmee aanvullende voorschriften, die bijdragen aan een grotere veiligheid en een betere bescherming binnen het steriele productieproces in het algemeen, kunnen worden geïdentificeerd. Maar dit is geen eenvoudig thema, en zeker geen onderwerp waarop we hier uitgebreid kunnen ingaan. Wat we echter wel kunnen proberen, is u op weg te helpen en ondersteuning te bieden.
"Het farmaceutische bedrijf is zelf verantwoordelijk voor haar geneesmiddelen en voor de informatie die over deze producten beschikbaar is. De specifieke eigenschappen van de actieve stoffen en de complexe modaliteiten van oncologische therapie rechtvaardigen hoge verwachtingen bij gebruikers. De verwachtingen van gebruikers zijn vaak veel hoger dan de wettelijk voorgeschreven minimumvereisten. De vereisten die gelden voor geneesmiddelenfabrikanten zijn om die reden veel strenger binnen de oncologie dan binnen de meeste andere geneesmiddelengroepen." (Citaat QuapoS51, 2013, hoofdstuk 3.1.1, pag. 4)
Steriele productie is in de meeste Europese landen onderworpen aan steeds strengere regelgeving. Er bestaan echter nog steeds geen algemene regels, maar alleen richtlijnen en aanbevelingen voor de gehele Europese Unie.
Elk bedrijf waar steriele productie plaatsvindt moet als zodanig zorgen dat het voldoet aan plaatselijke wetten en richtlijnen die zijn uitgevaardigd door de desbetreffende autoriteiten van het eigen land, en het moet ervoor zorgen dat het geïnformeerd blijft over relevante vereiste maatregelen.
Daarnaast is het raadzaam om op de hoogte te blijven van alle actuele en goedgekeurde aanbevelingen op het gebeid van besmettingspreventie. Al het hierboven genoemde moet niet worden gezien als een zware taak, maar meer als een richtlijn die helpt bij het creëren van een veilige en kwalitatief hoogwaardige steriele productie.
Voor industriële ondernemingen geldt dat de hantering van steriele farmaceutische middelen binnen de gehele EU moet voldoen aan de GMP Annex 12. Apotheken moeten echter niet worden gezien als 'industriële ondernemingen', daarom vormt de GMP-gids in dit geval niet noodzakelijkerwijs een bindende factor. Dat is de reden waarom er in landen waar de productie van cytostatica voornamelijk in apotheken plaatsvindt (bijvoorbeeld in Duitsland) landspecifieke regels gelden, of waar algemene farmaceutische werkvoorschriften (bekend als 'Apothekenbetriebsordnung' (ApBetrO3) of andere Europese richtlijnen (zoals PICS4, QuapoS51) worden gevolgd. In wezen wordt het voorschrift 'ApBetrO' toegepast in combinatie met een aantal van de minder stringente aspecten van Annex 1. In een dergelijk geval is bijvoorbeeld een productie van A tot C in plaats van A tot B afdoende.
Daarnaast kunt u ook te maken krijgen met speciale wetten, regels en beleidsregels die van toepassing zijn op diverse aanvullende aspecten van de steriele productie. Deze kunnen bindend zijn, maar kunnen ook slechts de vorm van aanbevelingen hebben, en kunnen van land tot land verschillen afhankelijk van waar de wet- of regelgeving is uitgevaardigd, zoals het geval is bij diverse EN-, ISO- en DIN-standaarden (bijvoorbeeld DIN EN ISO 9001, DIN1280, EN 420, EN 388, EN 374, EN 14644, EN 14698, EN 12599, EN 12980), richtlijnen voor persoonlijke beschermingsmiddelen (bijvoorbeeld 89/686/EEC), regelgeving inzake gevaarlijke stoffen (ook bekend als 'GefStoffV'), technische voorschriften voor gevaarlijk stoffen (Technical Rules for Hazardous Substances of TRGS) en vele andere.
Regels en richtlijnen worden in het leven geroepen om als raamwerk te dienen voor de uiterst belangrijke stappen waaruit het proces voor de productie van steriele farmaceutische middelen bestaat. Zij dekken elk afzonderlijk aspect van dit proces, zoals personeel, locatie, apparatuur en kleding, tot en met reiniging, sterilisatie, documentatie, bewaking en kwaliteitscontrole.
Ongeacht of deze regels en richtlijnen worden aangeboden als bindende regels of slechts als aanbeveling, in elke publicatie keert een factor altijd weer terug: er bestaat geen regelgeving voor het proces van steriele productie die heldere richtlijnen biedt voor de praktijk, ze biedt eenvoudig een structuur die uiteindelijk moet leiden tot een gecontroleerd en definitief resultaat. Hoe dit wordt gerealiseerd, wordt overgelaten aan de ervaring van het bedrijf dat verantwoordelijk is voor de productie.
Zo bestaat er bijvoorbeeld geen specificatie voor de reinigingsmiddelen of -materialen die moeten worden gebruikt, met welke regelmaat bepaalde gebieden moeten worden gereinigd, is er geen consensus over de frequentie of de inhoud van trainingen voor medewerkers, en de lijst is nog veel langer. Als u kijkt naar de cleanroomconcepten van vijf verschillende bedrijven die cytostatica/chemotherapeutische middelen fabriceren, zult u zien dat ze alle vijf verschillend zijn.
De kennis en ervaring van elk productiebedrijf zijn om die reden van belang als het gaat om het leggen van een fundament voor geschikte standaarden voor specifieke cleanroomconcepten, en tellen mee als het gaat over het nemen van de verantwoordelijkheid bij de naleving ervan. Dit leidt ertoe dat resultaten worden bereikt bij het behalen van kwaliteitscriteria die door regels worden gedefinieerd, maar vooral tot een veilig en effectief product.
VWR is uw gekwalificeerde partner op dit gebied. Onze deskundigen hebben de kennis en ervaring om samen met u de meest doeltreffende operationele criteria voor uw bedrijf vast te stellen, om zo tot een goede en veilige aanpak te komen voor de bescherming van mensen en producten tijdens het productieproces.
OPMERKING: Alle genoemde normen, regels en andere informatie kunnen worden gewijzigd.